Wiele osób przystępując do pisania pracy dyplomowej zastanawia się, jakie badania sprawdzą się najlepiej. Metod badawczych jest wiele, więc wybór może być trudny. Warto kierować się tematem pracy i swoimi możliwościami przeprowadzenia badania. Ankieta to nie jedyna, choć popularna opcja. W wielu przypadkach znacznie lepszym wyborem będą badania jakościowe w pracy dyplomowej. Dalsza część artykułu poniżej.
Badania w pracy dyplomowej - pomoc
Oferujemy pomoc w realizacji badań do prac dyplomowych. Pomagamy w tworzeniu zarówno całych prac, jak również metodologii i badań. W ofercie są dostępne różne rodzaje badań ilościowych i jakościowych.
Zapewniamy konkurencyjne ceny!
Badania jakościowe w pracy dyplomowej
Spis treści
Badania ilościowe a badania jakościowe w pracy dyplomowej
Badania jakościowe w pracy dyplomowej – na co zwrócić uwagę?
Badania jakościowe w pracy dyplomowej – metody badawcze
Badania jakościowe – co to?
Badania jakościowe w pracy dyplomowej są tym rodzajem postępowania naukowego, które studenci wybierają rzadziej. Choć najczęściej stosowaną przez studentów metodą jest ankieta, a więc jedna z najważniejszych metod ilościowych, to należałoby pamiętać, że nie zawsze będzie możliwie posłużenie się właśnie tym instrumentem badawczym. Niekiedy student będzie wręcz zmuszony, by w toku redagowania pracy licencjackiej czy magisterskiej posłużyć się badaniem jakościowym, a decydować o tym mogą bardzo różne czynniki:
-
temat,
-
problematyka,
-
cele badawcze,
-
hipotezy,
-
problemy badawcze,
-
grupa badawcza.
Temat może bowiem dotyczyć tego, co nie poddaje się kwantyfikacji, czyli ujęciu liczbowemu. Nie zawsze w pracy dyplomowej student będzie miał za zadanie poznać skalę, liczbową rozpiętość jakiegoś zjawiska społecznego czy procesu zachodzącego na rynku. Czasami będzie on musiał poznać naturę jakiegoś problemu, wniknąć w psychikę osób należących do populacji, czyli grupy objętej badaniem. W takiej sytuacji liczby nie pozwolą poznać dogłębnie tego, co jest przedmiotem badań. Konieczne jest wtedy przeprowadzenie badania jakościowego, które dotyczy:
-
istoty zjawiska,
-
przyczyn zjawiska,
-
konsekwencji zjawiska,
-
stanu osób objętych badaniem,
-
poglądów respondentów,
-
innych aspektów mających na celu zrozumienie natury badanego zjawiska.
Oczywiście to tylko niektóre z kierunków badań, jakie przeprowadzić może student piszący pracę dyplomową, posługując się z konieczności badaniem jakościowym.
Wybór metody badawczej sprawia Ci problem? Nie wiesz jakie badania wybrać? Być może badania jakościowe w pracy dyplomowej będą trafnym wyborem. Masz wątpliwości? Umów się na bezpłatną konsultację online z ekspertem – kontakt
Badania ilościowe a badania jakościowe w pracy dyplomowej
Podsumowując to, co zostało dotąd powiedziane, należy stwierdzić, że o ile badanie ilościowe przedstawia przedmiot badań za pomocą liczb, o tyle badanie jakościowe w pracy dyplomowej ma sięgnąć istoty jakiegoś problemu – to zasadnicza różnica, na którą student zmagający się z pracą licencjacką lub praca magisterską, musi się bezwzględnie liczyć. W punkcie wyjścia do dalszych rozważań trzeba zatem ustalić, jakie są cele przeprowadzania badań właśnie o charakterze jakościowym. Innymi słowy, po co student powinien, a niekiedy wręcz musi, decydować się na taki rodzaj badań, który uchodzi za trudniejszy, a na pewno bardziej kłopotliwy? Cele, o których tu mowa, korelują z kilkoma pytaniami badawczymi, które tkwią u podstaw pisania konkretnej pracy dyplomowej. Badania jakościowe w pracy dyplomowej wymagają odpowiedniego sformułowania problemów badawczych. Odpowiadające im pytania badawcze, które wymagają przeprowadzenia badania jakościowego, są następujące:
-
co?
-
dlaczego?
-
jak?
-
gdzie?
Z powyższego wynika, że decydując się na badania jakościowe w pracy dyplomowej, student musi mieć na względzie to, że dzięki temu będzie on w stanie poznać głębszą naturę jakiegoś zjawiska. Można poznać prawdziwy problem w relacji rodzinnej, przyczyny zachowań ryzykownych danej grupy, sposoby radzenia sobie ze stresem, a także miejsca i okoliczności, w jakich najbardziej ujawnia się dany problem społeczny. Z tego można z kolei wnioskować, że badania jakościowe w pracy dyplomowej stosuje się przede wszystkim na gruncie takich dziedzin studiów jak:
-
pedagogika,
-
psychologia,
-
psychologia kliniczna,
-
socjologia.
Niemniej badania te wykorzystuje się także w naukach o zarządzaniu, ekonomii i w innych jeszcze dyscyplinach – wszędzie tam, gdzie liczby i wskaźniki nie wystarczą, by stwierdzić, że problem badawczy został gruntownie poznany, zwłaszcza od strony przyczyn danego problemu lub sposobów jego przejawiania się.
Masz wątpliwości jak przeprowadzić badania jakościowe w pracy dyplomowej? Skorzystaj z nieodpłatnej konsultacji online – umów się z ekspertem – kontakt
Badania jakościowe w pracy dyplomowej – na co zwrócić uwagę?
Badania jakościowe w pracy dyplomowej stwarzają pewne trudności studentom, a powód tego stanu rzeczy jest zwykle następujący – nadmiar swobody. Istotnie w badaniu jakościowym nie obowiązują sztywne procedury i bezwzględnie obowiązujące zasady postępowania. Zamiast tego osoba przystępująca do badań może kierować się tylko:
-
ogólnymi wytycznymi,
-
scenariuszem postępowania,
-
ramami działań.
Istotą badania jakościowego jest właśnie to, że nic nie może być w sposób sztywny ujęte w ramach jakiejś procedury. W ramach badania o charakterze jakościowym student musi mieć swobodę i właśnie z tego wynikają największe korzyści, jakie niesie ze sobą badanie jakościowe. Korzyści te są następujące:
-
wiarygodność badań,
-
mniejsze ryzyko deformacji danych,
-
podmiotowe podejście do grupy lub jednostki objętej badaniem.
W naturze badania jakościowego jest taka postawa naukowca, by do każdego problemu podchodzić w sposób:
-
indywidualny,
-
pozbawiony wstępnych założeń,
-
otwarty na element zaskoczenia.
W praktyce oznacza to, że badacz w momencie, w którym styka się z przedmiotem badań, nie stara się przede wszystkim dowieść tego, że przyjęte przez niego w punkcie wyjścia hipotezy badawcze są prawdziwe – taka postawa wydaje się nienaukowa, Skutkuje to bowiem tym, że wyniki badań stają się niemiarodajne, gdyż naukowiec rzutuje własne przypuszczenia na to, co obiektywnie istnieje w społeczeństwie, na to, co dzieje się w danym sektorze rynku itd. Innymi słowy, naukowiec przejawiający taką postawę deformuje obraz tego, co chce zbadać i tak naprawdę nie jest w stanie dociec prawdy na dany temat. Fakt, że badania jakościowe dają dużo swobody temu, kto te badania przeprowadza wynika z innych jeszcze względów. Przestrzeń do improwizacji, jaką ma student piszący pracę dyplomową, jest po to, żeby
w trakcie badań dostosować się do:
-
warunków badania,
-
osobowości osób badanych,
-
zaskakujących sytuacji.
Zdarza się, że student przeprowadzający badania na użytek pracy licencjackiej czy magisterskiej znajdzie się wraz z respondentem – na przykład – w takiej sytuacji, w której niezręcznie będzie zadać wprost konkretne pytanie, gdyż to mogłoby zaszkodzić osobie badanej – w takiej sytuacji badanie jakościowe okazuje się wyjątkowo rozsądnych rozwiązań, bo badacz, zamiast realizować z całą konsekwencją to, co sobie zaplanował, może modyfikować zaledwie pobieżny scenariusz badań, modyfikować tylko ogólnie nakreślone pytania, dzielić grupę objęta badaniem na pomniejsze grupy, sekcje czy sesje. Zdarza się również tak, że w trakcie badania konkretny respondent zaczyna nagle udzielać pytań zdawkowych albo zgoła wymijających – rozsądne jest wtedy zmodyfikowanie pytań, by – w zależności od celów – oszczędzić respondentowi skrępowania albo przeciwnie: skłonić go do bardziej precyzyjnych odpowiedzi. Może być również tak, że w trakcie badania student usłyszy od respondenta taką odpowiedź, która całkowicie go zaskoczy i sprawi, że dalsze badanie prowadzone w jakimś kierunku okaże się bezcelowe. Wtedy, dzięki swobodzie, jaką daje badanie jakościowe, student może na bieżąco formułować nowe pytania, zupełnie inne od tych, jakie pierwotnie zakładał. Na marginesie warto zauważyć i to, że w badaniach jakościowych stosuje się pytania otwarte właśnie po to, by nie ograniczać respondenta – dzięki temu badacz nie narzuca własnej wizji i treści odpowiedzi, tylko autentycznie dąży do tego, by poznać prawdę w danej dziedzinie.
Oprócz tego należałoby pamiętać o innych jeszcze cechach badania jakościowego. Są to cechy następujące:
-
charakter eksploracyjny,
-
celowy dobór próby
-
małe rozmiary próby.
Eksploracyjny charakter badań oznacza, że student piszący prace licencjacką lub magisterską ma za zadanie dogłębnie zbadać analizowane zjawisko, spenetrować dane środowisko, poznać dogłębnie grupę społeczną, rozpoznać stan psychiczny jednostki i wszystkie przyczyny tego stanu. Poniżej zaprezentowano kilka tematów pracy dyplomowej, które powinny skłonić studenta do sięgnięcia po badanie jakościowe:
- „Kompetencje menedżerskie w firmie...”
- „Strategie wzbudzania innowacyjności w firmie...”
- „Zachowania suicydalne wśród młodzieży – studium przypadku”.
We wszystkich tych przypadkach konieczne jest, by dogłębnie zbadać to, co stanowi przedmiot badań. Konieczność ta jest zawarta niejako już w samym temacie pracy dyplomowej. By jednak zgłębić wiedzę na temat danego środowiska, procesu czy problemu, konieczne jest to, by student nie popełnił błędu w zakresie doboru próby, czyli osób, które zamierza objąć badaniem. Nie można tu sobie pozwolić na zbieg okoliczności lub przypadek, który bywa dopuszczany w badaniach ilościowych. Podejście jakościowe wymaga tego, by autor pracy licencjackiej lub magisterskiej najpierw rozpoznał środowisko, określał obszar, w którym będzie mógł znaleźć najwłaściwszych respondentów. Mówiąc o najwłaściwszych osobach objętych badaniem, należałoby zadać sobie kilka pytań:
-
W jakim środowisku się one znajdują?
-
Czy doświadczają problemu, który trzeba zbadać?
-
Czy można do nich dotrzeć?
-
Czy zaangażują się oni w badanie?
Wszystko to jest konieczne, by badanie zaowocowało wiarygodnymi, miarodajnymi wynikami. W przypadku jakościowych badań kwestionariuszowych, osoby objęte badaniem muszą być reprezentatywne w tym sensie, że istotnie mają one związek z badanym zjawiskiem społecznym, doświadczają choroby będącej tematem pracy itd.
Nie jest przy tym istotne, czy respondent stanowi typowy przykład danego problemu. Badanie jakościowe dopuszcza przypadki nietypowe, wyjątkowe, osobnicze i bardzo złożone. Co więcej, wskazanie takich przypadków odbiegających od książkowej normy bywa pożądane i może przynieść autorowi pracy dyplomowej wiele korzyści, takich jak:
-
nowe odkrycie,
-
inspiracje do dalszych badań,
-
pogłębienie wiedzy na dany temat,
-
obalenie powszechnie uznawanych tez.
Wszystko to będzie skutkować podniesieniem oceny pracy dyplomowej. Często dzięki temu obrona pracy przebiega w swobodnej i bardzo przyjaznej atmosferze. Na marginesie warto zauważyć, że jeśli student otwarty jest na nietypowe przypadki, wyjątki i opisze je w ramach badania jakościowego, prawdopodobnie zaimponuje promotorowi tym, że wskaże mu dalsze kierunki badań w danej dziedzinie akademickiej. W przypadku jakościowych badań kwestionariuszowych warto zatem stosować małe próby, bo stwarza to następujące możliwości:
-
indywidualne podejście do wszystkich przypadków,
-
możliwość zdobycia szczegółowej wiedzy,
-
możliwość porzucenia schematów w badaniu,
-
budowanie dobrej relacji z respondentami.
Dzięki temu badacz będzie w stanie uzyskać więcej informacji, zestawić je w oryginalny sposób, dostrzec nieznane wcześniej przyczyny zjawiska i zależności.
Badania jakościowe w pracy dyplomowej sprawiają Ci problem? Zapewniamy kompleksową pomoc w realizacji badań jakościowych i ilościowych. Zapytaj o ofertę bez zobowiązań – kontakt
Badania jakościowe w pracy dyplomowej – metody badawcze
Bardzo ważny jest dobór odpowiedniej metody badawczej. Badania jakościowe w pracy dyplomowej stwarzają w tym zakresie szerokie możliwości. Wśród najczęściej wykorzystywanych metod badawczych można wskazać następujące:
-
studium przypadku (case study)
-
analizę dokumentów źródłowych
-
analizę doktrynalną,
-
badania terenowe,
-
obserwację (zwykłą lub uczestniczącą)
-
metody kwestionariuszowe z wykorzystaniem wywiadów indywidualnych lub grupowych, skategoryzowanych lub nieskategoryzowanych, focusowych, innych
-
techniki projekcyjne,
-
inne.
Metodom badawczym w badaniach jakościowych poświęcamy nasz osobny poradnik – zobacz tutaj.
Podsumowanie
Badania jakościowe w pracy dyplomowej są nie zawsze oczywistym, ale często bardzo dobrym wyborem w przypadku wszystkich tematów prac wymagających pogłębionej analizy.
Dostępna jest tutaj szeroka paleta metod badawczych, co pozwala na dogłębną analizę różnych zjawisk i zmiennych. Więcej na temat metod badawczych mających zastosowanie w badaniach jakościowych można przeczytać w drugiej części naszego artykułu – zobacz tutaj.
Masz problem z realizacją badań do swojej pracy dyplomowej? Oferujemy profesjonalną pomoc w organizacji badań ilościowych i jakościowych oraz pozyskiwaniu i analizie wyników – zapytaj o ofertę bez zobowiązań
Literatura:
Flick U., Projektowanie badania jakościowego, Warszawa 2002
Silverman D., Prowadzenie badań jakościowych, Warszawa 2008
Autor tekstu:
Redaktor Paweł
Doktor w naukach humanistycznych i społecznych. Autor publikacji z zakresu metodologii badań naukowych.