Wielu studentów zastanawia się, jakie badania należy przeprowadzić na potrzeby pracy inżynierskiej. Ich dobór nie jest oczywisty, gdyż zależy od wielu czynników. W niniejszym poradniku postaramy się odpowiedzieć na wszystkie najważniejsze pytania dotyczące badań w pracy inżynierskiej. Dalsza część artykułu znajduje się poniżej.
Pisanie prac inżynierskich
Oferujemy pomoc w pisaniu prac inżynierskich. Pomagamy w tworzeniu zarówno całych prac, jak również ich elementów, takich jak metodologia lub część badawcza. Mamy ponad 20 lat doświadczenia. Pomocą zajmują się wyłącznie specjaliści z odpowiednim wykształceniem kierunkowym.
Badania w pracy inżynierskiej. Jak wybrać metody badawcze?
Badania w pracy inżynierskiej – wprowadzenie
Jak wybrać metodę badań w pracy inżynierskiej? Czym się kierować?
Rodzaje badań w pracach inżynierskich
Pisanie prac inżynierskich – teoretyczne metody badań
Pisanie prac inżynierskich – empiryczne metody badań
Badania w pracy inżynierskiej – wprowadzenie
Tym, co w najszerszym stopniu odróżnia prace inżynierskie od innych rodzajów prac dyplomowych, jest część badawcza. Od inżyniera wymaga się bowiem praktycznych umiejętności i samodzielnego rozwiązywania problemów z dziedziny, której dotyczy kierunek studiów.
Celem pisania pracy inżynierskiej jest więc rozwiązanie pewnego problemu (zagadnienia inżynierskiego). Należy udowodnić swoją wiedzę i wykazać się umiejętnościami, które pozwolą na wykonanie tego zadania. Pisanie prac inżynierskich wymaga zatem zastosowania nieco bardziej zaawansowanych metod badawczych niż w przypadku innych prac naukowych.
Chociaż większość studentów ma świadomość tego, że badania w pracy inżynierskiej powinny być wykonane, wielu ma problem z doborem odpowiednich metod badawczych. W niniejszym poradniku postaramy się Wam przybliżyć, jakie metody badawcze można zastosować w przypadku tych prac oraz czym się kierować przy ich wyborze.
Jak wybrać metodę badań w pracy inżynierskiej? Czym się kierować?
Zanim szczegółowo omówimy rodzaje metod badawczych, jakie można zastosować przy pisaniu prac inżynierskich, na wstępie warto zastanowić się, od czego zależy wybór metody badań. Wbrew pozorom, nie ma tu pełnej dowolności. Występują bowiem określone reguły, dzięki którym można łatwo wskazać odpowiednie metody badawcze.
W tym zakresie najlepiej kierować się dwoma podstawowymi kryteriami:
-
brzmieniem tematu pracy
-
kierunkiem studiów i specjalizacją, których dotyczy temat pracy
Sam temat pracy może powiedzieć nam bardzo wiele o tym, jakie metody badań powinny zostać wykonane. Niezwykle często metoda badań jest z góry wpisana w strukturę tematu pracy. Są to pewne frazy kluczowe, zawarte w temacie, które wprost wskazują, że powinna zostać użyta właśnie taka, a nie inna metoda badań. Bardzo często te wyrażenia są skorelowane z kierunkiem studiów, w ramach którego należy napisać pracę inżynierską. Pewne specjalności bowiem mają swoje „ulubione” metody badań, co przekłada się na formułowanie tematów prac inżynierskich.
Ze względu na to, że studenci niezwykle często zwracają się do nas z pytaniami o to, jakie metody badań wybrać do pracy inżynierskiej, nasz zespół pracowników naukowych opracował specjalny klucz wyboru. Dzięki niemu można od razu odczytać, jaka metoda badań powinna być zastosowana w przypadku pojawienia się określonych wyrażeń w temacie pracy. Jest to niezwykle użyteczne narzędzie dla studentów, które można pobrać za darmo tutaj. Wystarczy sprawdzić, czy w Twoim temacie pracy inżynierskiej pojawia się określona fraza kluczowa, a następnie odczytać, jakie metody badań należy zastosować.
Klucz doboru metod badawczych do pracy inżynierskiej - pobierz za darmo
Klucz doboru metod badawczych sprawdza się w przypadku tematów o typowej strukturze. Niektóre są jednak niestandardowe lub sformułowane na tyle ogólnie, że nie wskazują konkretnej metody badawczej. Jeśli klucz doboru metod badawczych nie zadziałał, to nic straconego. Prawdopodobnie Twój temat jest na tyle szeroki, że można w nim zastosować wiele metod badań. Jeżeli nie potrafisz tego ustalić, skontaktuj się z naszymi specjalistami w dziedzinie metodologii badań naukowych, którzy chętnie odpowiedzą, jakie metody można zastosować. Usługa jest całkowicie nieodpłatna.
Bezpłatny, indywidualny dobór metody badawczej do pracy inżynierskiej – kontakt ze specjalistą w dziedzinie metodologii pracy naukowej. Na pytania odpowiadamy w dni robocze (z wyłączeniem weekendów i dni ustawowo wolnych od pracy) – skontaktuj się
Rodzaje badań w pracach inżynierskich
Skoro już na podstawie klucza lub w inny sposób ustaliliśmy, jaki rodzaj badań mamy zastosować w pracy inżynierskiej, warto teraz sprawdzić, co kryje się pod poszczególnymi nazwami metod badawczych. Dla wielu z Was mogą one brzmieć dość enigmatycznie.
Jak wspomniano wyżej, badania w pracy inżynierskiej mogą być rozmaite. Klasyfikacji metod badawczych, jakie znajdziecie w podręcznikach do metodologii pracy naukowej (czy też metodologii pisania prac dyplomowych) jest bardzo wiele. W zasadzie każdy z autorów proponuje jakiś swój własny podział. Jeśli się to wszystko przeanalizuje, najogólniej metody badań, które można zastosować w pracach inżynierskich można podzielić na dwie ogólne grupy:
-
metody teoretyczne
-
metody empiryczne
W dalszej części poradnika zostaną omówione obie grupy tychże metod.
Pisanie prac inżynierskich – teoretyczne metody badań
Niektórzy z Was mogą być nieco zdziwieni: „Jak to? Teoria jako badanie w pracy inżynierskiej? Niemożliwe!”. Otóż jest to założenie błędne. W przypadku metod teoretycznych, nie chodzi o pisanie pracy z teorii. Zastosowanie metod teoretycznych w pracach inżynierskich, to nie to samo co napisanie pracy opisowej (w przypadku tych prac główną metodą badanie jest analiza krytyczna literatury) lub przeglądowej (w tym wypadku stosujemy badania wtórne oparte na analizie dokumentów źródłowych lub metody pokrewne).
Teoretyczne metody badawcze to w gruncie rzeczy bardzo szeroka grupa metod, które mogą mieć zastosowanie w ramach przeróżnych kierunków studiów oraz pisania prac inżynierskich. Nie mają one nic wspólnego z opisywaniem teorii. Często wręcz przeciwnie, wymagają znajomości określonych wzorów, procedur czy schematów działania.
Badania w pracy inżynierskiej zaliczane do tej grupy metod mogą mieć bardzo różny charakter. Wśród najpopularniejszych metod, jakie można zastosować przy pisaniu prac inżynierskich należy wymienić:
- Analizę - jest to szeroka grupa metod badawczych, wśród których można wyróżnić metody typowe dla wielu kierunków studiów i prac inżynierskich. Generalnie metoda ta polega na dekonstrukcji badanego zjawiska i rozpatrywaniu bądź analizowaniu poszczególnych jego elementów z osobna. Pozwala to na określenie struktury danego zjawiska oraz zależności przyczynowo-skutkowych pomiędzy elementami, które je tworzą. W skrócie, metoda analizy zastosowana jako badania w pracy inżynierskiej pozwala na określenie mechanizmu funkcjonowania badanego zjawiska lub podmiotu (podmiotem tym może być przedsiębiorstwo, organizacja, grupa osób lub jednostka). W ramach analitycznych metod badawczych można wskazać kilka podgrup. Można zatem wyróżnić analizę:
-
elementarną
-
przyczynową
-
krytyczną
- Syntezę - jest to kolejna bardzo szeroka grupa metod badawczych. W jej przypadku sposób postępowania jest odwrotny niż w analizie, gdyż w tym wypadku badanie polega na zestawianiu poszczególnych elementów i składaniu ich w całość. Można wyróżnić syntezę:
-
elementarną
-
przyczynową
- Abstrahowanie to kolejna z metod badań, jakie można zastosować przy pisaniu prac inżynierskich. O metodzie tej sporo mówi jej nazwa – polega ona bowiem na wyodrębnieniu w zjawisku bądź podmiocie badań najważniejszych cech i oddzieleniu ich od nieistotnych cech lub zmiennych. Podobnie jak w przypadku metod omówionych powyżej występuje wiele odmian tej metody. Można wyróżnić np. abstrakcję:
-
izolującą
-
generalizującą
W ramach każdego z powyższych rodzajów abstrakcji występują bardziej szczegółowe metody abstrahowania (szerzej zostały one omówione w poradniku Teoretyczne metody badań w pracach dyplomowych).
- Uogólnienie to kolejna z teoretycznych metod badawczych mająca zastosowanie w pisaniu prac inżynierskich. Uogólnienie polega na analizie pewnych zjawisk, zmiennych, faktów lub twierdzeń a następnie wyciągnięciu wniosków na podstawie określonych przesłanek i sformułowaniu ogólnych stwierdzeń mających zastosowanie do szerszej rzeczywistości. Uogólnienie jako metoda badawcza stanowi często metodę pomocniczą stosunku do innych metod teoretycznych takich jak analiza porównawcza, synteza czy inne rodzaje analiz.
- Porównanie, zwane też analizą porównawczą – jest to niezwykle popularna metoda badań w pracach inżynierskich. Polega ona na wyodrębnieniu i ustaleniu różnic i podobieństw pomiędzy badanymi przedmiotami, zmiennymi lub podmiotami.
- Wnioskowanie – to teoretyczna metoda badań naukowych bardzo blisko związana z uogólnieniem. Różni się ona jednak tym, że na podstawie różnych przesłanek myślowych i uogólnień wyprowadza się nowe twierdzenia. Wśród metod wnioskowania można wskazać:
-
dedukcję
-
indukcję
-
analogię
Poszczególne metody wnioskowania zostały szerzej omówione w poradniku Teoretyczne metody badań w pracach dyplomowych.
- Metody heurystyczne – jest to grupa teoretycznych metod badań naukowych, o której nie można nie wspomnieć, w przypadku poradnika metodologicznego dla prac inżynierskich. Tej grupie metod warto poświęcić nieco więcej uwagi, gdyż mogą się one okazać niezwykle przydatne jako badania w pracy inżynierskiej. Słowo heurystyka pochodzi z greki od εὑρίσκω heuriskō, co oznacza „znajduję”. Źródłosłów dość dobrze oddaje istotę znaczenia współczesnej heurystyki. Oznacza ona bowiem umiejętność wykrywania nowych faktów i znajdowania związków między nimi. Analizując fakty, stawia się hipotezy, których nie ma potrzeby udowadniać. Heurystyka to także nauka o dokonywaniu odkryć. Jest ona niezwykle przydatna warunkach braku informacji na określony temat, które można uzupełnić intuicją lub wyobraźnią. Podstawą jest jednak określenie problemu badawczego, który należy rozwiązać. W tym celu niezbędne będzie zebranie idei i kreatywność, umożliwiająca odpowiedź na pytania postawione w problemach badawczych. Heurystyka nawiązuje do koncepcji myślenia lateralnego, czyli myślenia polegającego na rozwiązywaniu trudnych problemów za pomocą nieortodoksyjnych metod lub metod pomijanych przez logikę tradycyjną.
Wśród najpopularniejszych metod heurystycznych wyróżnia się:
-
Transfer pojęć,
-
Odnawianie
-
Czarne skrzynki
-
Metodę 365
-
Definicje
-
Burzę mózgów
-
Macierz odkrywczą
-
Metodę niekompetencji
-
Metodę teratologiczną
-
Metodę przeniesienia analogicznego
-
Metodę „nowe spojrzenie”
-
Metodę reszt
-
Inne
Metodom heurystycznym w badaniach naukowych poświęcamy osobny poradnik – zobacz poradnik
Jak wynika z powyższego przeglądu teoretycznych metod badawczych, mamy całkiem szeroką paletę wyboru stosunkowo łatwych w przeprowadzeniu badań, jakie można zastosować przy pisaniu pracy inżynierskiej.
Jeśli potrzebujesz pomocy w zadaniu badań w swojej pracy, chętnie pomożemy – skontaktuj się
Pisanie prac inżynierskich – empiryczne metody badań
Nie ulega wątpliwości, że pisanie prac inżynierskich jest najczęściej kojarzone właśnie z metodami empirycznymi. Wybór metody badań do pracy inżynierskiej zależy od czynników, o których pisaliśmy wcześniej, tym niemniej to właśnie metody empiryczne są pierwszym skojarzeniem w przypadku tego typu prac. Dowiedzmy się zatem więcej, jakie to metody i w czym możemy wybierać.
Podobnie jak metod teoretycznych, również metod empirycznych jest bardzo wiele, potencjalnie zatem mamy szerokie możliwości wyboru. Wśród najpopularniejszych metod tego typu, mogących mieć zastosowanie przepisaniu prac inżynierskich można wskazać:
- Metodę obserwacyjną – ma ona bardzo szerokie zastosowanie począwszy od nauk społecznych, poprzez nauki medyczne, rolnicze, ekonomiczne po inżynieryjno-techniczne i wiele innych. Metoda ta polega na prowadzeniu badań opartych na obserwacji podmiotu w jego środowisku lokalnym i poszukiwania faktów lub zależności poprzez spostrzeżenia naukowe. Metoda obserwacji naukowej jako badania w pracy inżynierskiej może być wykorzystana w wielu postaciach. Można zatem wyróżnić jej następujące rodzaje:
-
ze względu na liczebność populacji lub liczbę obserwowanych podmiotów występuje:
-
obserwacja indywidualna
-
obserwacja zbiorowa
-
-
ze względu na czas trwania i cykliczność można wskazać:
-
obserwację ciągłą
-
obserwację okresową
-
-
ze względu na sposób dokonywania obserwacji może ona być:
-
pośrednia
-
zinstrumentalizowana
-
ze względu na uczestnictwo obserwatora wyróżnia się:
-
obserwację bez interwencji
-
obserwacje z interwencją
-
- Metoda eksperymentalna to kolejna z metod badań naukowych niezwykle popularna w pracach inżynierskich, która często przyczynia się do nowych odkryć naukowych. Najczęściej wyróżnia się eksperymenty:
-
naturalny
-
laboratoryjny
Szczególnie ten drugi jest niezwykle często stosowany w naukach inżynieryjno-technicznych, a co się z tym wiąże właśnie on jest bardzo często wykorzystywany jako badania w pracy inżynierskiej.
- Metoda modelowania jest kolejną z metod badawczych, które można zastosować przy pisaniu prac inżynierskich. Najczęściej występuje ona na kierunkach politechnicznych. Polega ona na poznawaniu zjawisk, procesów lub przedmiotów (w sensie dosłownym) za pomocą budowania modeli, tak zwanych analogów. Analog może mieć charakter teoretyczny lub realny. Bardzo często w ramach tej metody tworzy się modele komputerowe, wśród których jako niezwykle popularne można wskazać modele:
-
agentowe
-
zdarzeń dyskretnych
-
dynamiki systemów
-
stochastyczne
-
inne
- Metody sondażowe – jest to szeroka grupa metod o charakterze zarówno ilościowym, jak i jakościowym bądź pośrednim. Badania w pracach inżynierskich bazujące na tej grupie metod można podzielić na:
-
Metody ilościowe – umożliwiają one badanie zjawisk lub podmiotów poprzez badania prowadzone na dużej liczbie prób bądź odpowiednio licznej populacji, co pozwala określić zasięg, natężenie albo kierunek badanego zjawiska i wskazać zależności między badanymi zmiennymi. Wśród badań sondażowych można wymienić między innymi:
-
sondaż
-
ankietę audytoryjną
-
wywiad
-
testy
-
W przypadku ilościowych badań sondażowych najczęściej wykorzystywanym narzędziem jest ankieta (która może występować w różnych formach).
-
Metody jakościowe – służą one testowaniu hipotez i wyjaśnieniu określonego zjawiska na podstawie pewnych jego cech. Jako badania w pracy inżynierskiej pozwalają na zbadanie struktury zjawiska poprzez analizę zależności jakościowych. Wśród badań jakościowych, które można w tym wypadku zastosować, należy wskazać między innymi:
-
wywiady swobodne skategoryzowane lub nie skategoryzowane
-
wywiady fokusowe, zwany też zogniskowanymi wywiadami grupowymi
-
testy konsumenckie i inne
-
analizę treści dokumentów źródłowych
-
badanie „tajemniczy klient”
-
Wybranym metodom sondażowym poświęcamy osobne poradniki (zobacz Poradniki pisania prac).
Projekt w pracy inżynierskiej
Jako osobną kategorię badań w pracach inżynierskich można wskazać projekt. Jest to metoda badań oparta na tak zwanej metodyce projektowej, która niezwykle dobrze sprawdza się w pisaniu prac dyplomowych wszelkiego typu, nie tylko prac inżynierskich. Projekt, podobnie bowiem jak praca dyplomowa, jest przedsięwzięciem zaplanowanym, realizowanym w określonym przedziale czasowym, mającym określony początek i koniec, a jego głównym celem jest wytworzenie nowej jakości lub wartości. Projekt, podobnie jak praca inżynierska i każda inna praca dyplomowa, opisuje zastaną rzeczywistość, kierunki i sposoby jej zmiany oraz wskazuje niezbędne do tej zmiany zasoby.
Projekt w pracy inżynierskiej bardzo często opiera się na wykorzystaniu innych metod badawczych opisanych w pierwszej części poradnika. Jeśli chodzi o samą formę, może ona być bardzo różna. W pracach inżynierskich najczęściej występują następujące rodzaje projektów:
-
projekty diagnostyczne
-
projekty prognostyczne
-
projekty sytuacyjne
-
projekty identyfikacyjne
-
projekty produkcyjne
-
projekty IT
-
projekty gospodarcze
-
projekty badawcze
-
inne
Tematyce wykorzystania projektów, w tym projektom inżynierskim, poświęcamy serię odrębnych poradników (patrz Pisanie prac – poradniki)
Reasumując, badania w pracy inżynierskiej mogą przybierać rozmaite formy. O ile tylko temat nie narzuca nam wyboru określonej metody badawczej, możemy wybierać różne badania, zarówno spośród metod teoretycznych, jak i empirycznych. O badaniach warto pomyśleć już na etapie formułowania tematu pracy i zdecydować się na takie, które będzie nam stosunkowo łatwo przeprowadzić. Niekomfortową sytuacją jest zdecydowanie się na wąską tematykę z rodzajem badań narzuconym w temacie pracy, w którym nie będziemy w stanie podołać. Lepiej wybrać temat ogólny, który daje szersze możliwości w doborze metod badawczych.
Jeśli masz problem z wyborem badań w swojej pracy inżynierskiej lub nie wiesz jakie, badania będą pasowały do Twojego tematu, skontaktuj się z nami. W ramach nieodpłatnych usług rozwiążemy tego typu wątpliwości – kontakt
Bibliografia
Obolewicz J., Metody i techniki pracy współczesnego inżyniera Politechnika Białostocka, Modern Engineering nr 1, 2016
Szymonik A., Metodyka pisania prac dyplomowych, Politechnika Łódzka, Łódź 2013
Zaczyński W., Poradnik autora prac seminaryjnych, dyplomowych i magisterskich, Wydawnictwo ŻAK, Warszawa, 1995
Autorka poradnika:
LeDa, doktor ekonomii i finansów, autorka licznych publikacji naukowych z zakresu przedsiębiorczości i finansowania działalności przedsiębiorstw w UE oraz metodologii pracy naukowej.
Może Cię zainteresować: